Wat maakt het druivenras riesling zo bijzonder?
- Geplaatst op
- Door Frank proeft wijn
Riesling is een van de meest populaire witte wijn druivenrassen. En dat is niet zonder reden. Riesling is namelijk in staat om het terroir van de wijngaard te vertalen in de wijn, perfect te ouderen en wijnen te produceren van droog tot aan zoet. Tijd dus om eens in te zoomen op dit fameuze druivenras en stil te staan bij termen als terroir, het ouderen van een wijn en het restsuiker gehalte.
Riesling is een van de meest populaire witte wijn druivenrassen
En dat is niet zonder reden. Riesling is namelijk in staat om het terroir van de wijngaard te vertalen in de wijn, perfect te ouderen en wijnen te produceren van droog tot aan zoet. Tijd dus om eens in te zoomen op dit fameuze druivenras en stil te staan bij termen als terroir, het ouderen van een wijn en het restsuiker gehalte.
Herkomst
Riesling is een van de oudste Duitse druivenrassen en de naam schijnt afgeleid te zijn van het Duitse woord reissen hetgeen zoveel betekent als het splitsen of het Duitse woord Rissling hetgeen snijden betekent. Beide betekenissen sturen ons in de richting van snoeitechnieken.
Het druivenras heeft waarschijnlijk zijn oorsprong gevonden in de wijnregio Rheingau, aan de Noordzijde van de rivier de Rijn, in 1435.
Terroir
Wat wordt er met het woord terroir bedoeld? Het begrip is ontstaan in de Franse wijngaarden, en betekent veel meer dan enkel de vertaling van terroir in grond. Het is de verzameling van alle natuurlijke en klimatologische elementen die van invloed zijn op de wijngrond. De bodem is echter bepalend voor het karakter van de wijn, net als het druivenras en de keuzes die de wijnmaker maakt op het gebied van wijnbouw en de manier van wijn maken.
Welke elementen zijn naast grond en ondergrond dan nog meer van invloed op de wijn? De hoogte van de wijngaard, de ligging (landinwaarts, aan de kust of aan een verkoelende rivier) vlak terrein of juist heuvelachtig, en natuurlijk klimaat geven de wijn zijn eigen identiteit. Al deze elementen tezamen vormen het terroir.
De belangrijkste terroirs voor Riesling
Menig wijnliefhebber is van mening dat riesling en chardonnay concurrenten van elkaar zijn op het gebied van kwaliteit. Riesling is echter minder in staat om zich aan te passen aan het terroir en voelt zich met name thuis op een bodem van leisteen- en klei- en kalkrijke grond, en een ligging op een helling met een gunstige zonstand.
Het ouderen van wijn
Wat verstaan we onder het ouderen van wijn? Heel veel wijnen die we bijvoorbeeld in de supermarkt kopen, zijn direct op dronk, oftewel die kunnen direct gedronken worden en deze wijnen typeren zich met name door aroma’s van fruit, hebben een fris karakter en in het geval van rood, soepele tannines. Er is ook een categorie wijnen die een zogezegd bewaarpotentieel hebben, voorop gesteld dat ze op een juiste manier bewaard worden.
Riesling is een wijn die een enorm bewaarpotentieel kan hebben. Van pure oogstaroma’s tot een bouquet dat we omschrijven als “Goût de pétrol”, een mix van gedroogd en gekonfijt fruit met tonen van olie. Hoe warmer het klimaat, denk bijvoorbeeld aan riesling uit Australië, hoe sneller dat aroma zich ontwikkelt. Als we dit aroma opmerken bij riesling uit Duitsland of de Elzas dan is dit duidelijk een teken van leeftijd.
De belangrijkste landen en gebieden voor Riesling
Riesling houdt van heuvelig terrein, met een gunstige zonligging om lang en langzaam te rijpen en staat met haar wortels het liefst in een kalkrijke grond van leisteen of klei.
Verreweg het belangrijkste land voor riesling is Duitsland. In de wijnregio’s Rheingau, Pfalz en Moezel worden uitzonderlijke voorbeelden geproduceerd en zijn derhalve een referentie voor de wereld. Deze wijnen hebben een kenmerkende hoge zuurgraad en mineraliteit, veel aroma expressie en een unieke halfdroge smaakbalans.
Het Duitse kwaliteitssysteem
Elke riesling heeft een bepaalde mate van kwaliteit en zoetheid. Om die reden bestaan er in Duitsland 7 niveaus die elk een bepaalde stijl aangeven. Deze niveaus hebben betrekking op de kwaliteit en de smaak en niet op de aroma’s.
Ten eerste wordt riesling verdeeld in twee categorieën: Qualitätswein en Prädikatswein.
Qualitätswein
Tot de Qualitätswein behoren de wijnen die droog zijn en licht van structuur. Het zijn verfrissend zure wijnen met volle fruitsmaken.
Binnen Qualitätswein worden labels gebruikt om de mate van zoetheid van de wijn aan te geven. Van droog naar zoet zijn dit:
• Trocken/Selection
• Halbtrocken/Classic
• Feinherb
• Liebliche
• Süß
• Prädikatswein
De overige zes niveaus worden onderverdeeld in Prädikatswein. Dit zijn wijnen die van oorsprong zoet zijn. Ze komen voornamelijk voor in de Moezel in Duitsland. Binnen Prädikatswein zijn er classificaties die betrekking hebben op de rijpheid van de druiven wanneer ze geoogst zijn. Hoe zoeter de druif, hoe hoger het alcoholpercentage en/of de zoetheid van de wijn.
Hieronder volgen de gradaties van zoetheid binnen Prädikatswein. Kabinet en Spätlese zijn gematigd zoet. Auslese, Beerenauslese, Trockenbeerenauslese en Eiswein zijn allemaal zoete wijnen.
1. Kabinet
Kabinet lijkt met zijn fruitachtige smaken op Qualitätswein. Het verschil zit hem in de zoetheid. Kabinet zijn halfdroge tot gematigd zoete wijnen. Tevens bevatten ze van alle stijlen het minste alcohol. Het is daarmee de lichtste riesling die er is.
2. Spätlese
Zie je echter “Trocken” op een fles spätlese staan, dan kun je ervan uitgaan dat en het een droge variant is met een hoger alcoholpercentage.
3. Auslese
Auslese betekent vrij vertaald “selectieve oogst”. De druiven die worden geoogst worden met de hand geselecteerd, omdat voor deze wijn alleen rijpe druiven worden gebruikt. Deze wijnen hebben een gematigd tot volle structuur. Ze bevatten tinten van tropische en/of exotisch fruit.
4. Beerenauslese
Voor Beerenauslese wijn laten wijnboeren de druiven hangen totdat er botrytis optreedt. Dat is een schimmel die de schil van de druiven aantast. Hierdoor verdampt er vocht uit de druif en neemt het suikergehalte toe. Ook stijgen de aroma’s. Dit proces heet ook wel edele rotting.
Doordat niet alle suikers tijdens de fermentatie worden omgezet in alcohol, worden het zeer zoete wijnen. Vaak zijn dit dan ook dessertwijnen.
Omdat voor deze wijn alleen de “overrijpe” druiven worden gebruikt, worden deze ook met de hand geselecteerd.
5. Trockenbeerenauslese
Dit zijn de allerzoetste wijnen binnen Prädikatswein en behoren daarom ook wel tot de categorie dessertwijnen. Qua structuur zijn deze wijnen voller dan Beerenauslese wijn.
6. Eiswein
Tenslotte is er nog Eiswein. Het verschil met Beerenauslese en Trockenbeerenauslese wijn is dat de druiven van Eiswein, zoals de naam al doet vermoeden, worden ingevroren. Dit gebeurt voor de fermentatie om zo nog meer water uit de druiven te halen. Hierdoor ontstaat er een supergeconcentreerde dessertwijn.
Riesling uit de Elzas
Het land dat Duitsland op de voet volgt is Frankrijk en dan meer specifiek de wijnregio Elzas. De Elzas grenst aan Duitsland en is ook gespecialiseerd in dit edele druivenras riesling. Net als in Duitsland, staan ook in de Elzas de druivenrassen op het etiket vermeld. De kenmerken van de Elzasser riesling zijn soepel, mineraalachtig en vrij droog (dus weinig tot geen restsuiker).
Riesling uit de nieuwe wereld
Als we Europa verlaten dan treffen we riesling aan in de Verenigde staten (Washington, Californië, New York) en in Zuid-Australië. In de koelere gebieden vind je een aparte stijl van riesling met herkenbare benzine-achtige aroma’s. De wijnen voelen droog op de tong met mineraalachtige citrus aroma’s en tropische fruittonen.
Mooie riesling voorbeelden uit ons assortiment
Duitsland - Gustavshof
Het wijnbedrijf Gustavshof ligt in het hart van Rheinhessen, op ongeveer 30 km ten zuiden van Mainz. Het wordt beheerd door de familie Roll en inmiddels staat de 4e generatie aan het roer. Het is een klassiek familiebedrijf met 18 hectare wijngaarden. Sinds 2004 werken zij volgens de richtlijnen van de ecologische wijnbouw, in 2007 EcoVin gecertificeerd en sinds 2012 werken zij biodynamisch volgens de richtlijnen van Demeter. Alle wijnen zijn veganistisch gemaakt.
Bij het maken van wijn is het voor Gustavshof bijzonder belangrijk dat de natuurlijke structuur van de wijn behouden blijft en dat het karakter van de druiven, de bodem en het oogstjaar tot uiting komen in de wijnen.
Ze verdelen het wijnassortiment in “Gutsweine”, “Signature” wijnen en ongefiltreerde ‘natuurwijnen’. Pinot gris en Riesling zijn hun stokpaardjes, hoogwaardige, duurzame rode wijnen zijn hun passie en zeldzame regionale rassen hun roeping. Maar ook vinden ze het leuk om innovatief te zijn. Zo creëerden ze zes jaar geleden de droge, mousserende Holunder (vlierbessen) Secco, die vandaag de dag nog steeds uniek is, op basis van biodynamisch druivensap en geparfumeerd met biodynamische vlierbloesem. Men maakt ook uitzonderlijk goede, droge muskaatwijn.
Bestel de wijnen van Gustavshof
Frankrijk - Elzas
De wijnen van “les 2 lunes” komen voort uit de knowhow die stroomt door de aderen van de beide dames. De zusjes Amélie en Cécile Buecher vertegenwoordigen 7de generatie.
Elke oogst betekent voor hen een nieuwe geboorte voor de wijnmakerij. Aan de teelt van hun wijngaarden wordt dan ook bijzondere aandacht besteed. De druiven worden met de hand geplukt, gevolgd door een zorgvuldige selectie van alleen de beste druiven uit elke cluster. De goed onderhouden druiven geven een uitstekende blauwdruk voor hun typiciteit.
De wijnen worden nooit piepjong gedronken, omdat zij geloven in een rustgevende omgeving voor het opvoeden en ouderen van de wijn. Ze hebben bijna een obsessie voor het maken van mooie wijn, in goede harmonie met de natuur. Dit geldt overigens niet alleen voor de wijn, maar ook voor de vormgeving van de fles, de verpakking en de sluiting. Biodynamisch by hart!
Bestel de wijnen van Les 2 Lunes
Een overzicht van al onze riesling wijnen vind je hier